W poradniku odpowiadamy na pytania zadawane często przez pacjentów zainteresowanych konsultacją endokrynologiczną.
Endokrynolog – kto to?
Endokrynolog jest lekarzem specjalistą. Zajmuje się głównie gruczołami wydzielania wewnętrznego. W zakresie kompetencji endokrynologa leży zarówno leczenie chorób spowodowanych zaburzeniami w funkcjonowaniu gruczołów, jak i leczenie hormonalne. Do gruczołów wydzielania wewnętrznego możemy zaliczyć: przytarczyce, jajniki, jądra, podwzgórze, przysadkę, nadnercza, trzustkę oraz tarczycę. Zaburzenia funkcjonowania wyżej wymienionych narządów zazwyczaj określamy jako zaburzenia hormonalne. Często wynikają one z nadmiaru bądź niedoboru określonych hormonów w organizmie.
Co leczy endokrynolog?
Endokrynolog jest lekarzem o szerokim zakresie specjalizacji. Może pomóc w leczeniu wielu schorzeń o różnorodnym podłożu. Do najczęściej leczonych przez endokrynologa należą choroby:
- tarczycy, związane z jej nadczynnością. Przykładem jest tu choroba Gravesa-Basedowa, która ma podłoże autoimmunologiczne. Przyczyną zespołu Gravesa-Basedowa jest, w skrócie, powstawanie autoprzeciwciał przeciw receptorowi TSH. Autoprzeciwciała pobudzają komórki pęcherzykowe do produkcji hormonów, co w konsekwencji powoduje nadczynność tarczycy. Do najczęstszych objawów choroby Gravesa-Basedowa należą: potliwość, nerwowość, przemęczenie, częstoskurcz lub kołatanie serca, drżenie miejscowe itp.;
- tarczycy, związane z jej niedoczynnością. Jednym z bardziej powszechnych schorzeń, w grupie niedoczynności, jest choroba Hashimoto. Jej leczenie w dużej mierze opiera się na leczeniu skutków, a nie przyczyny, która nie jest do końca znana. W pewnym momencie następuje nagłe i gwałtowne niszczenie tkanek tarczycy w skutek nacieku limfocytów. Na chorobę Hashimoto częściej chorują kobiety. Ich odsetek w stosunku do liczby mężczyzn, wynosi 10:1. Oto kilka najczęstszych objawów choroby Hashimoto: zaburzenia miesiączkowania i nieregularne cykle, zaburzenia rytmu serca, bóle i zawroty głowy, zmęczenie oraz senność, brak wigoru i przybieranie na wadze;
- przytarczyc, najczęściej ich niedoczynność – pierwotna, wtórna lub rzekoma;
- nadnerczy, do których możemy zaliczyć chociażby chorobę Addisona czy zespół Cushinga;
- przysadki mózgowej, wśród których znajdują się m.in. różnego rodzaju guzy, wspomniany powyżej zespół Cushinga i akromegalia, czyli przewlekła choroba, spowodowana nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu;
- trzustki, gdzie wyróżnić możemy nowotwory i m.in. cukrzycę;
- gruczołów płciowych, w tym zaburzenia miesiączkowania, płodności czy zespół policystycznych jajników (PCOS);
- zespoły androgenne, czyli m.in. nadmierne owłosienie, łysienie lub trądzik;
- ginekomastie, znane jako powiększenie gruczołu piersiowego u mężczyzn.
Kiedy się udać do endokrynologa?
Układ endokrynologiczny stanowi bardzo rozbudowany zespół mechanizmów. Choroby endokrynologiczne powodują różnorodne objawy, o często złożonym podłożu, które może zdiagnozować lekarz endokrynolog. Wyróżniamy jednak najczęściej powtarzalne symptomy, które warto sprawdzić choćby pod kątem profilaktyki. Należą do nich m.in.
- ogólne osłabienie i męczliwość
- spadek i wahania nastroju
- cykle bezowulacyjne lub problemy z menstruacją
- nadmierne owłosienie (głównie u kobiet) lub przedwczesne łysienie
- spadek lub wzrost wagi ciała, przy braku zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych i trybu życia
- nagłe przesuszenie lub przetłuszczenie skóry, występowanie trądziku
- problemy z libido i zaburzenia podniecenia seksualnego
- zbyt duża pobudliwość lub senność
- obrzęki
- uderzenia gorąca, nadpotliwość
Czy wiesz, że do endokrynologa około 5 razy częściej udają się kobiety niż mężczyźni? Częstymi pacjentkami w gabinecie są kobiety w ciąży. Zaburzenia hormonalne są powszechną przyczyną poronień, przedwczesnych porodów oraz niepłodności. Endokrynolog zajmuje się również leczeniem, a konkretnie uzupełnianiem niedoborów hormonów u kobiet w czasie menopauzy i u mężczyzn w okresie andropauzy (która dotyczy niektórych mężczyzn w drugiej połowie życia).
Jak wygląda badanie u endokrynologa?
Przed wizytą endokrynologiczną, zarówno pierwszą, jak i każdą kolejną, warto wykonać podstawowe badania krwi, takie jak: TSH, FT3, FT4, a także przeciwciała przeciwtarczycowe (anty-TPO i anty–TG). Można również dopytać, jakie badania zleca dany endokrynolog, przed wizytą. Jest to o tyle ważne, że lekarz w trakcie konsultacji posiada pełniejszy obraz zdrowia pacjenta, a sam pacjent nie musi przychodzić ponownie z wykonanymi dopiero przed kolejną wizytą badaniami. Na wizytę warto również zabrać inną dokumentację medyczną. Przydatne mogą być badania krwi, ostatnie wypisy ze szpitala czy karty wizyt z poprzedniego miejsca leczenia. Istotne jest zapisanie listy przyjmowanych dotychczas leków, o które lekarz z całą pewnością dopyta.
Jak wygląda wizyta?
Konsultacja rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem. Endokrynolog, zazwyczaj pyta o ogólny stan zdrowia, samopoczucie, objawy, jak również, analizuje wyniki badań i przyniesioną dokumentację medyczną. Towarzyszy temu badanie stetoskopem, pomiar ciśnienia, często pomiar masy ciała pacjenta. Następnie lekarz wykonuje zazwyczaj USG szyi (w razie stwierdzenia wskazań do takiego badania). Dzięki temu endokrynolog jest w stanie ocenić stan tarczycy, co daje całościowy obraz stanu zdrowia pacjenta. Po badaniu lekarz stawia diagnozę lub zleca badania uzupełniające oraz ustala termin kolejnej wizyty kontrolnej.
USG tarczycy a koszt wizyty
USG tarczycy jest badaniem wykonywanym za pomocą ultrasonografu. Na podstawie USG endokrynolog jest w stanie ocenić m.in. rozmiar tarczycy i przytarczyc, ich strukturę oraz stan ogólny. Badanie jest całkowicie nieinwazyjne, bezbolesne i całkowicie bezpieczne. Szyję pacjenta pokrywa się specjalnym żelem, po czym lekarz za pomocą przesunięć głowicy uzyskuje na monitorze obraz tarczycy i innych wewnętrznych struktur szyi. USG tarczycy często zleca się w celu uzupełniającym, np. gdy badania TSH, FT3, FT4 czy anty-TPO i –TG, wyszły niekorzystnie. Dodatkowo USG wykonuje się gdy: pacjent zgłasza charakterystyczne objawy nadczynności lub niedoczynności tarczycy, ma zdiagnozowaną chorobę tarczycy lub występuje ona w jego rodzinie, a także profilaktycznie. Jeśli chodzi o cenę badania, przedstawia się różnie, w zależności od lekarza i placówki.W Centrum Terapii Synteza oferujemy naszym Pacjentom badanie USG tarczycy w cenie wizyty endokrynologicznej.
(Cennik: https://centrumsynteza.pl/specjalizacje/#endokrynologia-cennik).
Jak przygotować się do USG tarczycy?
USG tarczycy jest zabiegiem bezpiecznym i bezbolesnym. Jedną z zalet może być również brak potrzeby specjalnego przygotowania się pacjenta do badania. Istotne jest, aby szyja osoby badanej była odsłonięta w trakcie badania. Należy również zdjąć z tej okolicy biżuterię tj. wisiorki, korale, ozdoby. Ponadto, warto zabrać ze sobą wcześniejsze USG tarczycy oraz wyniki krwi. Wszystko to w całości, pozwoli lekarzowi na postawienie pełniejszej diagnozy. Czasami podczas wykonywania USG tarczycy oraz po badaniu palpacyjnym, lekarz może zlecić wykonanie biopsji tarczycy.
Jak wygląda biopsja tarczycy?
Biopsja tarczycy to badanie, które służy do analizy i diagnozy zmian guzkowych obecnych w tarczycy. Wykonanie biopsji wiąże się z wcześniejszym przeprowadzeniem badania palapcyjnego oraz USG. Czasami zdarza się, że niepokojąca zmiana jest wykryta podczas tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Wyróżniamy dwa rodzaje biopsji: cienkoigłową oraz gruboigłową. W obu przypadkach pobiera się fragment wycinka, za pomocą igły. Uzyskany materiał zostaje przekazany do laboratorium, w celu diagnostyki. Dzięki biopsji możliwe jest wykrycie zmian nowotworowych lub zapalnych, o różnym charakterze. Wskazaniami do jej przeprowadzenia są: wyczuwalna obecność w obrębie miąższu gruczołu guzka, powiększenie tarczycy powiązane z bólem lub wole wieloguzkowe. Ponadto, endokrynolog decyduje się na wykonanie biopsji, gdy wykryje w badaniu USG zmiany o średnicy powyżej 1 cm, zmiany hipoechogeniczne oraz nieostro odgraniczone od miąższu guzki tarczycy.
Biopsja tarczycy – ile czeka się na wyniki?
Czas oczekiwania na wyniki biopsji wynosi zazwyczaj od dwóch do około czterech tygodni, w zależności od diagnostyki laboratoryjnej. W Centrum Terapii Synteza jest to zazwyczaj okres około dwóch tygodni. Po otrzymaniu wyniku lekarz endokrynolog kontaktuje się z pacjentem w ciągu najbliższych kilku dni. W trakcie konsultacji telefonicznej omawiany jest wynik biopsji, niezależnie od rezultatu pozytywnego czy negatywnego. Dodatkowo, przesyłamy pacjentowi wynik drogą mailową lub pocztą.
Diabetologia – leczenie cukrzycy
Diabetologia jest specjalizacją medyczną, która zajmuje się leczeniem cukrzycy (różnych typów) i jej powikłań. Sama nazwa pochodzi od greckiego słowa: διαβαίνειν [diabainein], które w wolnym tłumaczeniu oznacza „przechodzenie przez” lub „upuszczanie”. Definicja nawiązuje tym samym do jednego z głównych objawów cukrzycy, czyli nadmiernej produkcji moczu przez organizm. Tak oto, specjaliści zajmujący się leczeniem cukrzycy to diabetolodzy, a pacjenci – diabetycy.
Diabetolog – kto to?
Diabetolog jest lekarzem specjalistą, który zajmuje się profilaktyką, leczeniem i diagnozowaniem cukrzycy. W zakresie jego specjalizacji mieści się również diagnozowanie innych chorób metabolicznych, które są związane z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Diabetolog może wystawiać również skierowania na przeprowadzenie dodatkowych badań oraz kwalifikuje i kieruje pacjentów do zabiegów chirurgicznych.
Kiedy należy się udać do diabetologa?
Ważne, aby przed wizytą wykonać podstawowe badania, m.in. oznaczenie stężenia glukozy we krwi oraz morfologię. Gdy wyniki wskażą na nieprawidłowy poziom cukru we krwi, konieczna jest konsultacja u diabetologa. Warto również, zaplanować wizytę w trakcie ciąży, gdy w wyniku zmian hormonalnych zwiększa się ryzyko cukrzycy ciążowej. Nieleczona cukrzyca może zagrażać zarówno przyszłej mamie, jak i dziecku.
Diabetolog – jak wygląda wizyta?
W trakcie konsultacji diabetolog przeprowadza dokładny wywiad zdrowotny z pacjentem. Na tej podstawie lekarz jest w stanie dopasować odpowiednie leczenie indywidualnie dla każdego chorego. Zazwyczaj polega ono na systematycznej kontroli glikemii, czyli poziomu cukru, insulinoterapii oraz farmakoterapii. Dodatkowo, włącza się w leczenie aktywność ruchową oraz zróżnicowaną dietę. Współczesny system zdrowia jest otwarty na potrzeby pacjenta, stąd diabetolog często pomaga pacjentowi w nauce posługiwania się glukometrem i w razie konieczności insulinoterapii, urządzeniami do iniekcji insuliny (m.in. wstrzykiwaczami oraz pompami insulinowymi).
W Centrum Terapii Synteza w leczeniu cukrzycy, poza prowadzeniem przez diabetologa, można uzyskać także wsparcie ze strony dietetyka klinicznego, psychodietetyka oraz psychoterapeuty.
Skomentuj
