Słowo hormon pochodzi od greckiego słowa hormeo, co w wolnym tłumaczeniu, znaczy poruszać, pobudzać. Pierwszym odkrytym hormonem była adrenalina, wyizolowana pod koniec XIX w. przez polskiego fizjologa o nazwisku Cybulski. Samo wytwarzanie hormonów zachodzi w gruczołach dokrewnych, skąd następnie wydzielane są do krwioobiegu. Tam oddziałują na konkretny receptor. Ich potężna aktywacja potrafi wywołać w organizmie lawinę reakcji, tym bardziej ich niedobór. Przyjrzyjmy się bliżej kilku z nich, tym, które pełnią kluczową rolę w organizmie i spopularyzowane są nie tylko w medycynie, ale i w kulturze masowej. Oto kilka z nich:
- melatonina, zwana popularnie hormonem snu. Wydzielana jest przez szyszynkę. Główne zadanie melatoniny to regulacja rytmu okołodobowego (tzw. sen-czuwanie).
- somatotropina, jako hormon wydzielany przez przysadkę mózgową, określana jest hormonem wzrostu. W organizmie dziecięcym jest odpowiedzialna za wzrost tkanek i kośćca, natomiast w późniejszym etapie życia człowieka odpowiada za ich regenerację.
- prolaktyna, również wydzielana w przysadce mózgowej. Odpowiada głównie za regulację cyklu płciowego kobiety, ciążę oraz pobudzanie gruczołów mlecznych do produkcji mleka.
- tyreotropina, potocznie zwana TSH. Odpowiada za pobudzenie tarczycy do wydzielania hormonów tarczycowych.
- trójjodotyronina ( T3) i tyroksyna (T4) są hormonami wydzielanymi przez tarczycę. Mają wpływ na bardzo wiele procesów w całym organizmie, m.in. zawdzięczamy im regulację temperatury ciała czy przemianę materii, a także syntezę witamin. Dzięki nim możemy mieć dobry nastrój, ładnie wyglądać czy utrzymać skórę i włosy w świetnej kondycji.
- insulina jest wydzielana przez trzustkę. Jej główną rolą w organizmie jest regulacja poziomu glukozy we krwi. Koordynuje ona również syntezę białka, przyśpieszając dostarczanie aminokwasów.
- adrenalina i noradrenalina są wytwarzane przez nadnercza. Ich działanie można bezpośrednio zauważyć w sytuacji podwyższonego pobudzenia nerwowego, zagrożenia czy walki. Bezpośrednim skutkiem aktywacji jest przyśpieszenie akcji serca, podwyższenie ciśnienia tętniczego, podwyższenie progu bólu czy mobilizacja organizmu do działania.
- kortyzol, podobnie jak adrenalina i noradrenalina jest wydzielany przez nadnercza. Nie bez powodu jest również z nimi związany. Wzmacnia bowiem ich działanie podczas sytuacji stresu. Odpowiedzialny jest za zwiększone stężenie poziomu glukozy we krwi. Osłabia aktywność układu odpornościowego.
- estrogeny, czyli tzw. żeńskie hormony płciowe, wytwarzane są przez jajniki. Odpowiadają za typowo kobiece uwarunkowania. W tym wypadku regulują cykliczność miesiączki, odpowiadają za kobiecą sylwetkę, głos. Regulują popęd
- androgeny, a wśród nich głównie testosteron. Odpowiadają za wykształcenie typowo męskich cech, tzn. niskiego głosu, męskiej sylwetki czy owłosienia. Kontrolują prawidłowe funkcjonowanie męskiego układu rozrodczego, gdzie mają swój udział chociażby w regulacji popędu.
