Terapia uzależnień

Czym jest terapia uzależnień?

Terapia uzależnień to proces leczenia, mający na celu pomoc osobom uzależnionym od alkoholu, narkotyków, leków, hazardu czy innych substancji czy zachowań, w przezwyciężaniu ich uzależnienia i powrocie do zdrowego, produktywnego życia. Terapia ta może przybierać różne formy i być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Kluczowe elementy terapii uzależnień mogą obejmować:

• Detoksykację – pierwszym krokiem często jest odstawienie substancji uzależniającej, co może wymagać medycznej superwizji, zwłaszcza w przypadku ciężkich uzależnień.
• Terapię indywidualną – sesje z terapeutą mogą pomóc zrozumieć przyczyny uzależnienia i nauczyć strategii radzenia sobie z pragnieniem powrotu do nałogu.
• Terapię grupową – udział w grupach wsparcia może zapewnić poczucie wspólnoty i zrozumienia, a także możliwość uczenia się od innych osób w podobnej sytuacji.
• Leczenie wspomagające lekami – w niektórych przypadkach mogą być stosowane leki, aby złagodzić objawy odstawienia lub zmniejszyć pragnienie substancji.
• Edukację – ucząc pacjentów o mechanizmach uzależnienia i jego skutkach, terapia pomaga w budowaniu świadomości i motywacji do zmiany.

Terapia uzależnień może być prowadzona w różnych ustawieniach, w tym w ambulatoriach, ośrodkach stacjonarnych, a także jako część programów terapeutycznych w społecznościach lokalnych. Ważne jest, aby terapia była kompleksowa i uwzględniała wszystkie aspekty życia pacjenta, w tym zdrowie fizyczne, psychiczne, społeczne i zawodowe.

Kiedy psychoterapia uzależnień jest wskazana?

Terapia uzależnień jest wskazana w różnych sytuacjach, zależnie od indywidualnego przypadku i nasilenia problemu.

Oto kilka typowych sytuacji, w których terapia może być zalecana:

• Stwierdzenie uzależnienia – gdy osoba jest uzależniona od substancji (takich jak alkohol, narkotyki, leki) lub zachowań (np. hazard, nadmierne korzystanie z Internetu), terapia uzależnień jest kluczowym elementem procesu leczenia.
• Problemy z kontrolą zachowań – gdy ktoś nie jest w stanie samodzielnie kontrolować swojego użycia substancji lub zachowań, mimo negatywnych konsekwencji.
• Zauważalne skutki w życiu codziennym – gdy uzależnienie zaczyna negatywnie wpływać na pracę, relacje, zdrowie, stan finansowy lub inne aspekty życia.
• Fizyczne i psychiczne objawy odstawienia – gdy występują objawy odstawienia po zaprzestaniu użycia substancji, co może wskazywać na fizyczne uzależnienie.
• Niepowodzenia w próbach samodzielnego przerwania używania – nieudane próby zaprzestania używania substancji lub zmiany zachowań mogą wskazywać na potrzebę profesjonalnej pomocy.
• Zalecenie przez specjalistę – lekarz lub inny pracownik służby zdrowia może zalecić terapię uzależnień po diagnozie lub w ramach leczenia innych warunków zdrowotnych.
• Prośba o pomoc od rodziny lub przyjaciół – często rodzina lub bliscy są tymi, którzy jako pierwsi dostrzegają problem i mogą sugerować poszukiwanie profesjonalnej pomocy.
• Problemy prawne związane z używaniem substancji – problemy z prawem, takie jak aresztowania z powodu prowadzenia pojazdu pod wpływem, mogą być sygnałem, że potrzebna jest interwencja terapeutyczna.

Ważne jest, aby pamiętać, że każda osoba i każda sytuacja jest unikalna, dlatego decyzja o rozpoczęciu terapii uzależnień powinna być podjęta indywidualnie, często przy wsparciu specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego i medycyny.

Czym różni się psychoterapia uzależnień od “zwykłej” psychoterapii?

Psychoterapia uzależnień i „zwykła” psychoterapia różnią się głównie swoim skupieniem i specyficznymi metodami stosowanymi w leczeniu. W poniższej tabeli przybliżymy najbardziej kluczowe różnice.

Podsumowując, główna różnica pomiędzy tymi dwoma formami terapii polega na specyfice problemów, na które się koncentrują, oraz metodach i celach terapeutycznych stosowanych w ich leczeniu.

Czy istnieją przeciwwskazania do podjęcia psychoterapii uzależnień?

Tak, istnieją pewne przeciwwskazania do podjęcia psychoterapii uzależnień, chociaż są one stosunkowo nieliczne.

Oto kilka przykładów sytuacji, w których psychoterapia uzależnień może być nieodpowiednia lub wymagać szczególnej uwagi:

• Zaawansowane stany medyczne – osoby z poważnymi problemami zdrowotnymi, które wymagają intensywnej opieki medycznej, mogą nie być w stanie skorzystać z psychoterapii uzależnień, dopóki ich stan zdrowia się nie poprawi.
• Ostre zaburzenia psychiczne – osoby z nieleczonymi, ostrymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak ciężka schizofrenia lub inne zaburzenia psychotyczne, mogą wymagać najpierw stabilizacji ich stanu psychicznego.
• Brak gotowości do zmiany – skuteczność psychoterapii uzależnień zależy w dużej mierze od motywacji i gotowości pacjenta do pracy nad sobą. Jeśli ktoś jest przymuszany do terapii i nie ma chęci do zmiany, terapia może być mniej skuteczna.
• Ostre intoksykacje lub odstawienie – osoby w stanie ostrej intoksykacji lub przeżywające ciężkie objawy odstawienia mogą wymagać najpierw medycznego leczenia detoksykacyjnego.
• Niektóre zaburzenia osobowości – w przypadku niektórych zaburzeń osobowości, takich jak zaburzenia graniczne (borderline), tradycyjna psychoterapia uzależnień może wymagać modyfikacji lub uzupełnienia o inne formy terapii.
• Zaburzenia postrzegania rzeczywistości – osoby z zaburzeniami postrzegania rzeczywistości mogą potrzebować innego podejścia terapeutycznego.

Warto zaznaczyć, że te przeciwwskazania nie oznaczają, że osoby z wymienionymi problemami nie mogą otrzymać pomocy. Oznacza to raczej, że ich leczenie może wymagać bardziej zindywidualizowanego podejścia i, w niektórych przypadkach, współpracy między różnymi specjalistami medycznymi. Decyzja o rozpoczęciu psychoterapii uzależnień powinna być zawsze podejmowana indywidualnie i z udziałem wykwalifikowanego personelu medycznego.

Psychoterapia uzależnień – Centrum Terapii Synteza (Kraków)

Specjaliści psychoterapeuci uzależnień:

W Centrum Terapii Synteza przyjmują psychoterapeuci:

• Karolina Szklaruk-Leonkiewicz
• Zuzanna Kasprzak
• Aleksandra Ormicka
• Elżbieta Staud