Układ hormonalny – pytania i odpowiedzi

Co to jest układ hormonalny?

Układ endokrynny, zwany głównie układem hormonalnym lub systemem dokrewnym, jest złożonym układem narządów wewnętrznych, rozmieszonych w różnych częściach ciała. Gruczoły te  (tzw. gruczoły dokrewne) mają za zadanie produkcję oraz wydzielanie hormonów. Hormony te wpływają na działanie innych narządów, jak również całościowe funkcjonowanie organizmu. W skład układu endokrynnego wchodzą: przysadka mózgowa, podwzgórze, tarczyca, gruczoły przytarczyczne, grasica, wyspy Langerhansa, nadnercza, gonady (jądra i jajniki) oraz komórki układu pokarmowego.

Jak działa układ hormonalny?

Wydzielane przez gruczoły dokrewne hormony, działają jak posłańcy, którzy umożliwiają komunikację pomiędzy poszczególnymi organami. Podstawową funkcją układu dokrewnego jest dążenie do homeostazy, czyli zachowania równowagi w systemie i samoregulacji procesów życiowych. Każdy z wymienionych wyżej gruczołów wydziela inny rodzaj hormonów, spełniających różne zadania w systemie. Zarówno nadmiar, jak i niedobór, działa niekorzystnie na organizm, zaburzając tym samym homeostazę.

Jakie są funkcje układu hormonalnego?

Podwzgórze odpowiada m.in. za regulację rytmu dobowego (tzw. sen-czuwanie), poczucie głodu i pragnienia czy temperaturę ciała. Praca przysadki mózgowej jest ponadto zależna właśnie od podwzgórza, wraz z którym tworzy układ podwzgórzowo-przysadkowy. Przysadka mózgowa pobudza wzrost kości, reguluje metabolizm, wpływa na rozwój czynności jąder i jajników.Szyszynka ma wpływ na ośrodki snu i czuwania. Tarczyca odpowiada za syntezę białek, podtrzymuje przemianę materii oraz zwiększa uwapnienie kości. Hormony przytarczyczne, z kolei, uzupełniają pracę tarczycy, regulując tym samym gospodarkę wapniem w organizmie. Grasica odpowiada za kontrolę skurczów mięśni oraz indukcję dojrzewania limfocytów. Hormony trzustki odpowiedzialne są za regulację poziomu cukru we krwi. Gruczoł nadnerczy odpowiada za wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny. Jako ostatnie gruczoły w organizmie wyróżnia się jądra, odpowiedzialne m.in. za wydzielanie testosteronu oraz popęd płciowy u mężczyzn. U kobiet z kolei wyróżnia się jajniki, które odpowiadają za popęd, regulację cyklu miesiączkowego oraz kontrolę ciąży.

Kto leczy układ hormonalny?

Niepokojące objawy należy przedstawić lekarzowi rodzinnemu, który może skierować pacjenta do lekarza endokrynologa. Endokrynolog specjalizuje się w leczeniu chorób układu hormonalnego. Należy jednak pamiętać, że przede wszystkim istotna jest profilaktyka, tzn. regularne badanie się.

Endokrynolog w Krakowie – w Centrum Terapii Synteza