Czym jest i na czym polega bruksizm?
Bruksizm jest chorobą psychosomatyczną, chociaż do niedawna był uznawany za problem wyłącznie stomatologiczny. Jest on zaliczany do parasomnii, czyli do zaburzeń snu. Ponad to, jest to schorzenie, którego etiologia nie jest do końca zbadana.
Bruksizm polega na nawykowym, nieświadomym zaciskaniu i zgrzytaniu zębami. Podczas ataku bruksizmu zacisk szczęki wykonujemy nawet 10 razy mocniej niż wtedy, gdy gryziemy coś twardego.
Jeśli chodzi o występowanie bruksizmu u dzieci, należy mieć świadomość, że to schorzenie może mieć charakter przejściowy oraz może minąć ono samoistnie.
Jak rozpoznać bruksizm?
Objawy, które mogą wskazywać na występowanie bruksizmu to:
- ścieranie, kruszenie się i pękanie zębów;
- rozchwianie zębów;
- zaniki przyzębia;
- przygryzanie dziąseł oraz występowanie krwawienia z dziąseł;
- “przeskakiwanie” żuchwy;
- nieprawidłowości w stawach skroniowo-żuchwowych, np. odczuwanie bólu;
- odczucie wzmożonego napięcia mięśniowego mięśni twarzy;
- ograniczenie ruchomości podczas otwierania ust;
- nadwrażliwość zębów;
- występowanie przewlekłego bólu głowy i szyi.
Jakie są przyczyny bruksizmu?
Przyczyn bruksizmu można doszukiwać się w problemach stomatologicznych, takich jak wady zgryzu, źle dopasowanych protezach lub innych zaburzeniach zgryzowo-zwarciowych. Jeżeli zęby w czasie nocnego relaksu nie opierają się o siebie w prawidłowy sposób, szczęka szuka odpowiedniej pozycji i w wyniku tego zaczyna się tarcie górnych zębów o dolne, które prowadzi do ścierania szkliwa. Również zmiany chorobowe, takie jak np. reumatyzm w stawach skroniowo-żuchwowych, mogą powodować bruksizm.
Jeśli chodzi o przyczyny, które nie są bezpośrednio związane z problemami natury stomatologicznej, wymienia się:
- stres;
- zaburzenia psychiczne/emocjonalne, m.in. schizofrenia, depresja, stany lękowe, ADHD, autyzm, zespół Downa, zespół Pradera i Williego;
- zaburzenia gospodarki hormonalnej, np. choroby tarczycy (nadczynność/niedoczynność tarczycy);
- choroby przewodu pokarmowego (choroba refluksowa);
- niedobory witamin;
- niedobór magnezu;
- alergie;
- przerost migdałków;
- zażywanie niektórych leków (np.: selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, leków psychotropowych, amfetaminy i L-dopaminy).
Jak wygląda leczenie bruksizmu i do kogo udać się po pomoc?
Leczenie bruksizmu to złożony, trudny i wieloetapowy proces. Konieczne jest wyeliminowanie pierwotnej przyczyny problemu. Często zdarza się, że specjalista zaleca pacjentowi ograniczenie czynników wywołujących stres, co, niestety, często jest trudne do wykonania.
Metodę leczenia wybiera się na podstawie przyczyny występowania bruksizmu. U osób, u których problem ten spowodowany jest wadą zgryzu, rozwiązaniem może być aparat ortodontyczny. Z kolei u osób, które mają nieprawidłowo osadzone plomby, koronki lub protezy, problem może rozwiązać jedna lub kilka wizyt u stomatologa/protetyka. Jednak u większości osób, które zgłaszają się ze zgrzytaniem zębami, nie jest tak łatwo zdiagnozować źródła problemu. W takich przypadkach zalecane jest zakładanie przed snem szyny relaksacyjnej. Taka szyna wykonana jest z silikonu lub z akrylu. Jest wykonywana na zamówienie, indywidualnie dla danej osoby – najpierw wykonuje się odcisk. Procedura wykonania odcisku polega na tym, że stomatolog umieszcza w jamie ustnej pacjenta tzw. łyżki wyciskowe, na których znajduje się specjalna masa. Za jej pomocą uzyskuje się odcisk śladów zębów. Taki wycisk robi się zarówno na górnej, jak i na dolnej szczęce pacjenta. W sprzedaży są też szyny uniwersalne – można zakupić je w aptekach lub na aukcjach internetowych. Szyna relaksacyjna zapobiega zgrzytaniu zębami i tarciu górnymi o dolne oraz konsekwencjom tego rodzaju nieświadomych nocnych ruchów. Jest to jednak leczenie objawowe, które nie likwidują przyczyn choroby. Często o pomoc prosić trzeba neurologa, psychoterapeutę lub psychiatrę i fizjoterapeuty.
Popularną metodą w leczeniu bruksizmu jest również botoks. Toksyna botulinowa jest wstrzykiwana w żwacze w celu ich osłabienia. Już po upływie kilku dni pacjent powinien poczuć znaczną ulgę. Ten zabieg należy powtarzać co pół roku. Żeby osiągnąć pożądany efekt zazwyczaj potrzebne jest kilka lub nawet kilkanaście serii tego zabiegu, aczkolwiek zdarza się, że u niektórych pacjentów wystarczą dwa powtórzenia. W celu zastosowania tego rodzaju leczenia należy udać się do gabinetu stomatologicznego lub skorzystać z oferty medycyny estetycznej.
W niektórych przypadkach wprowadzana jest farmakoterapia. W terapii farmakologicznej znalazły zastosowanie:
- zmniejszające napięcie mięśniowe i działające przeciwlękowo benzodiazepiny (np. Klonazepam);
- prekursory katecholamin;
- β-blokery (np. Propranolol);
- agoniści receptorów α (np. Klonidyna);
- antydepresanty (np. Amitryptylina i SSRI).
Bardzo ważnym elementem, jeśli nie najważniejszym, leczenia bruksizmu jest fizjoterapia. Nie da pominąć się jej ogromnej roli w rozwiązywaniu tego problemu.
Ponadto powinno się unikać spożywania alkoholu i substancji stymulujących. Warto spróbować technik relaksacyjnych, takich jak joga, trening autogenny Schultza czy medytację.
Fizjoterapia jako forma leczenia bruksizmu
Żeby skutecznie walczyć ze schorzeniem jakim jest bruksizm, często potrzebna jest współpraca kilku specjalistów. Fizjoterapia w tym zakresie zajmuje się rehabilitacją stawu skroniowo-żuchwowego i – w razie potrzeby – innych stawów i mięśni, oraz nauczy pacjenta rozluźniać się przy pomocy ćwiczeń mięśni twarzy.
Techniki fizjoterapeutyczne wykorzystywane w leczeniu bruksizmu:
- mobilizacja tkanek miękkich;
- mobilizacja stawowa;
- igłoterapia sucha ( dry needling);
- trening terapeutyczno medyczny;
- uwalnianie pozycyjne;
- terapia punktów spustowych;
- rozluźnianie mięśniowo-powięziowe;
- aktywne rozluźnianie;
- poizometryczna relaksacja mięśni;
- technika hamowania nerwowo-mięśniowego;
- masaż tkanek głębokich.
Czy istnieją sposoby na to, by radzić sobie z bruksizmem samodzielnie w domu?
Istnieją domowe sposoby, które pozwalają łagodzić dolegliwości związane z bruksizmem.
- Żeby rozluźnić napięte mięśnie żuchwy, należy otwierać i zamykać usta przez kilka minut.
- W przypadku występowania objawów bólowych w okolicach szczęki, zaleca się okład z lodu.
- Należy unikać jedzenia zbyt twardych produktów (jak np. orzechy) oraz unikać żucia gumy.
- Gdy pojawia się ból, który jest gwałtowny, pomagają maści rozgrzewające oraz ciepłe okłady.
- Kolejnym sposobem na łagodzenie dolegliwości wywołanych zgrzytaniem zębami oraz ich zaciskaniem jest wykonanie masażu rozluźniającego karku, twarzy i ramion.
Bruksizm – skutki i konsekwencje
Nieleczony bruksizm może prowadzić do licznych konsekwencji zdrowotnych obejmujących m.in.:
- bolesność w okolicy oczodołów, suchość oka, okresowe nieostre widzenie czy uczucie wysadzenia oka;
- bóle ucha, dzwonienie szum w uszach;
- zaburzenia równowagi;
- migreny;
- utratę zębów, ścieranie szkliwa, wykruszanie plomb, łamanie zębów, nadwrażliwość zębów, uszkodzenia dziąseł;
- problemy z kręgosłupem;
- bóle barków;
- bóle stawów skokowych;
- uszkodzenia stawów skroniowo- żuchwowych;
- przygryzanie języka i policzków;
- zaburzenia procesu produkcji śliny;
- zaburzenia snu, bezsenność.
Leczenie bruksizmu za pomocą fizjoterapii i terapii manualnej w Krakowie
Podejrzewasz u siebie bruksizm lub masz zdiagnozowane to schorzenie? Umów się na konsultację fizjoterapeutyczną w Centrum Terapii Synteza w Krakowie.
Specjaliści:
Dowiedz się więcej na temat fizjoterapii szczękowo-twarzowej.
Skomentuj
